อาการเกิดขึ้นแห่งทุกข์โดยสมบูรณ์
(สายแห่งปฏิจจสมุปบาท)
ภิกษุ ท. ! ปฏิจจสมุปบาท (ธรรมที่อาศัยกันและกันแล้วทยอยกันเกิดขึ้น) เป็นอย่างไรเล่า ?
ภิกษุ ท. ! เพราะอวิชชาเป็นปัจจัย จึงเกิดมี สังขาร ;
เพราะสังขารเป็นปัจจัย จึงเกิดมี วิญญาณ ;
เพราะวิญญาณเป็นปัจจัย จึงเกิดมี นามรูป ;
เพราะนามรูปเป็นปัจจัย จึงเกิดมี อายตนะหก ;
เพราะอายตนะหกเป็นปัจจัย จึงเกิดมี ผัสสะ ;
เพราะผัสสะเป็นปัจจัย จึงเกิดมี เวทนา ;
เพราะเวทนาเป็นปัจจัย จึงเกิดมี ตัณหา ;
เพราะตัณหาเป็นปัจจัย จึงเกิดมี อุปาทาน ;
เพราะอุปาทานเป็นปัจจัย จึงเกิดมี ภพ ;
เพราะภพเป็นปัจจัย จึงเกิดมี ชาติ ;
เพราะชาติเป็นปัจจัย, ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกขะ โทมนัส และอุปายาส จึงเกิดมีพร้อม. การก่อขึ้นแห่งกองทุกข์ทั้งสิ้นนั้น ย่อมมีได้ด้วยอาการอย่างนี้.
ภิกษุ ท. ! นี้ เราเรียกว่า ปฏิจจสมุปบาท (ธรรมที่อาศัยกันและกันแล้วทยอยกันเกิดขึ้น) ดังนี้ แล.